TRZCIEL to niewielkie miasteczko nad Obrą, położone między jeziorami Młyńskim i Wielkim, w powiecie międzyrzeckim, we wschodniej części województwa lubuskiego. Miasto składa się z dwóch części: po wschodniej stronie Obry leży tzw. Stare Miasto a po stronie zachodniej założono tzw. Nowe Miasto.
Nazwa Trzciel pochodzi od prasłowiańskiego wyrazu „trzcielina”, co wg Słownika Lindego oznaczało łodygę trzciny. Na przestrzeni wieków nazwę miasta różnie pisano. W dokumencie Jana Długosza z 1307 roku pojawia się nazwa Trzczel. W dokumencie z 1319 roku, sporządzonym w języku niemieckim, występuje nazwa Torstetel. W kolejnych dokumentach pojawiają się następne nazwy i tak: Trzcyel z 1338, Trzel z 1393, Tzrel z 1394, Trzczel z 1398, Trciel oraz Trcziel. W 1821 roku w korespondencji urzędowej i na mapach pojawia się niemiecka nazwa Tirschtiegel.
Trzciel należy do najstarszych osad na Ziemi Międzyrzeckiej. Był prawdopodobnie osadą o charakterze obronnym w czasach prehistorycznych na co wskazuje dość dobrze zachowane grodzisko. W czasach późniejszych Trzciel zachował charakter obronny. Jeszcze w XIV wieku na lewym brzegu Obry stał zamek obronny, przy którym rozwijało się życie miejskie.
W okresie tworzenia się państwowości polskiej Trzciel będący osadą dostaje się pod panowanie Mieszka I, który prowadzi stąd akcje przeciwko Pomorzu Zachodniemu. Na tych terenach Mieszko I zostaje pokonany, ponieważ Pomorzanie połączyli się ze Związkiem Weleckim. Mieszko I po raz pierwszy pokonuje Pomorzan i Weletów dopiero w 967 roku, zatrzymując się na Ziemi Międzyrzeckiej. Trzciel należał do Polski do końca panowania Bolesława Krzywoustego. Na podstawie jego testamentu z 1138 roku, Trzciel wraz z Ziemią Lubuską przechodzi pod panowanie książąt śląskich.
W 1241 roku po śmierci Henryka Pobożnego dzielnica Śląska rozpada się na szereg księstw. Ciągłe walki między książętami panującymi na Śląsku oraz układy z Niemcami doprowadziły do utraty Ziemi Lubuskiej. W 1287 roku margrabiowie Brandenburscy stali się jej właścicielami. Z tego też czasu pochodzi pierwsza informacja historyczna o Trzcielu zapisana w aktach. Podczas sporów dzielnicowych pomiędzy Bolesławem Rogatką, księciem legnickim, a jego braćmi, Henrykiem III i Konradem I Głogowskim, strony walczące powołały w 1252 roku biskupa wrocławskiego Tomasza I na rozjemcę. Z jego wyroku Trzciel wraz z okolicą dostał się Konradowi, księciu głogowskiemu. Pod panowaniem książąt głogowskich pozostawał do 1293 roku, kiedy to został przekazany w zastaw margrabiemu brandenburskiemu Konradowi. Jego następca, margrabia Waldemar, zawarł z książętami śląskimi Henrykiem i Przemysławem umowę, mocą której przejął na własność dorzecza Obry od Kopanicy do Międzyrzecza ze Zbąszyniem, Trzcielem i Rybojadami w zamian za Krosno, Żagań i Międzyrzecz. Powyższy układ nie wszedł w życie z powodu śmierci margrabiego Waldemara.
Za czasów Władysława Łokietka Zbąszyniem, Babimostem i Trzcielem władali wojewodowie pomorscy Świecowie. Po rokoszu jaki ponieśli na Pomorzu przeciw Łokietkowi, zabrano im posiadłości i przekazano królowi polskiemu. Od 1329 roku Trzciel został włączony do Polski i otrzymał niektóre prawa miejskie. Pełne prawa miejskie otrzymał dopiero za czasów panowania w Polsce Króla Kazimierza Jagiellończyka w 1458 roku. W drugiej połowie XIV wieku właścicielami Trzciela stają się Wezenbrokowie.
W końcu XV wieku Trzciel wszedł w posiadanie Ostrorogów Lwowskich. Po nich dziedziczyli miasto w XVII wieku Opalińscy, a dalej Mielżyńscy i Szołdrscy.
W czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) na lewym brzegu Obry osiedlili się uchodźcy ze Śląska i Brandenburgii, zakładając tzw. Nowe Miasto, Nowy Trzciel.
4 maja 1655 roku Trzciel zajmują Szwedzi, którzy palą, niszczą i mordują ludność miasta. W pożarze zginęły cenne zbiory archiwalne miasta, wszelkie akta i dokumenty. Spalono też rejestr obywateli przyjmujących prawo miejskie tzw. Komput Mieszczan Miasta Trzciela. Spalone zostały też budynki ratusza i kościołów św. Wojciecha i św. Anny. Po potopie szwedzkim przystąpiono do odbudowy zniszczonego miasta. Kościół p.w. św. Wojciecha w swojej historii spłonął jeszcze dwukrotnie. W 1737 roku w wielkim pożarze miasta wraz z 72 domami oraz w czasie pożaru Starego Miasta w roku 1809, kiedy spłonął także, leżący na lewym brzegu Obry, zamek.
W 1793 roku w wyniku rozbiorów Polski, Trzciel przeszedł pod panowanie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma. Na długie lata stał się zachodnim cyplem Wielkiego Księstwa Poznańskiego a od 1830 roku prowincji poznańskiej. Wcześniej należący do starostwa w Babimoście od tego czasu należał do okręgu międzyrzeckiego. Do 1795 roku Stary i Nowy Trzciel miały osobnych burmistrzów. W tymże roku pierwszym wspólnym burmistrzem wybrany został Stefan Dobkowicz, który sprawował ten urząd przez 25 lat. Od tego też roku w księdze przyjęć do prawa miejskiego język polski zostaje zastąpiony językiem niemieckim.
1 listopada 1806 roku ze swym wojskiem, maszerując na Rosję, zatrzymał się w Trzcielu Napoleon Bonaparte. W 1807 roku miasto weszło w skład Księstwa Warszawskiego i wtedy to do księgi przyjęć wraca język polski. Zwyczaj ten zachował się do roku 1821.
Do 1824 roku trwała odbudowa kościoła św. Wojciecha. W tym też czasie władze pruskie zarządziły usunięcie cmentarzy z miast ze względów sanitarnych. Dlatego Rada Kościelna założyła nowy cmentarz przy drodze do Miedzichowa.
W 1820 roku pojawia się pierwsze niemieckie nazwisko burmistrza Trzciela – Martin Klenke. Jego następcami byli już Niemcy. W tych latach bezwzględnej germanizacji następuje duży, bo niemal 50% odpływ ludności polskiej i jeszcze większy odpływ ludności żydowskiej z miasta. Po spisie ludności z 1843 roku w obu częściach miasta i sąsiednim majątku żyło 2400 mieszkańców, z czego 64% stanowili ewangelicy, 23% katolicy a 13% Żydzi. Społeczeństwo Trzciela składało się z mieszczaństwa z ziemią, kupców, urzędników i przemysłowców. Miedzy tymi ostatnimi znajdowało się wielu sukienników. Uprawa chmielu została wyparta w XIX stuleciu przez wikliniarstwo. W mieście funkcjonowała miejska i policyjna administracja, sąd i administracja powiatowa. Poczta istniała od roku 1810.
Do 3 listopada 1887 roku obie części miasta zachowywały całkowitą odrębność. 10 sierpnia 1888 roku Ministerstwo w Berlinie zatwierdziło fakt zjednoczenia Trzciela w jeden organ administracyjny.
Na terenie Nowego Miasta znajdował się park z pałacem, który został zbudowany około połowy XIX wieku. Właścicielem całego majątku był Ernst Gotthelf Fischer von Mollard.
W 1901 roku ukończono budowę wieży kościelnej przy kościele św. Wojciecha, zawieszono dzwony a w 1903 roku wmontowano zegar.
W 1911 roku założono w Trzcielu linię kolejową wraz z zabudowaniami dworca. Linia prowadziła ze Zbąszynia do Międzychodu.
Po I Wojnie Światowej i klęsce Niemiec, na mocy Traktatu Wersalskiego, miasto Trzciel miało pozostać w granicach Rzeszy Niemieckiej. Jedynie niewielka jego część położona na wschód od wspomnianej linii kolejowej weszła w skład odrodzonego państwa polskiego. Linia kolejowa znalazła się po stronie polskiej. Trzciel pozostał miastem podzielonym aż do 1939 roku tj. do wybuchu II Wojny Światowej.
W okresie międzywojennym w Trzcielu istniały dwa kościoły: ewangelicki w Nowym Mieście i katolicki p.w. św. Wojciecha w Starym Mieście. Stała też bożnica żydowska i dwie kaplice innowierców. Kościół ewangelicki został rozebrany po II Wojnie Światowej, pozostał jedynie budynek domu parafialnego (byłe przedszkole przy ul. Mickiewicza). W styczniu 1925 roku przy obecnej ulicy Głównej założony został nowy cmentarz, gdyż dawny znalazł się po stronie polskiej.
Przebieg granicy spowodował konieczność stworzenia połączeń kolejowych na zachód. W skutek tego 13 września 1929 roku otwarto linię kolejową z Trzciela do Lutola Suchego. Po wybuchu II Wojny Światowej uznano ją jednak za mało przydatną.
W wojnie obronnej 1939 roku nie było większych walk w okolicach Trzciela. Najbardziej widocznymi przejawami wojny były represje wobec ludności polskiej, wysyłanie do obozów pracy w głąb Rzeszy oraz funkcjonowanie obozów pracy w okolicach miasta.
26 stycznia 1945 roku do Trzciela wkraczają wojska radzieckie. Po wyzwoleniu przybywają do miasta z okolic Wielkopolski i kresów wschodnich jego pierwsi mieszkańcy. Pierwszym polskim burmistrzem po przeszło 100-letniej przerwie zostaje Zygmunt Wałęza, który w pierwszym dniu urzędowania wpisał swoje nazwisko do Komputu Mieszczan Miasta Trzciela – księgi, która świadczy o polskości Trzciela i jego mieszkańców, którzy żyli i gospodarzyli w nim już przeszło 300 lat temu.
1945 roku Trzciel nadal był podzielony nie tylko na gminy, powiaty, ale także województwa. Trzciel Odbudowa włączony został do gminy Miedzichowo i powiatu nowotomyskiego, województwa poznańskiego. Miasteczko znalazło się w powiecie międzyrzeckim, a po utworzeniu na Ziemiach Odzyskanych nowego województwa, w zielonogórskim. W 1972 roku część Odbudowy przyłączono do miasta, a pozostałą część osady do Starego Folwarku. W roku 1975 dzielone sztucznie części znalazły się w woj. gorzowskim. Historia lubi się jednak powtarzać. Po wprowadzeniu w 1999 roku nowego podziału administracyjnego ponownie zostały one odgrodzone granicą województwa.
Dzisiaj Trzciel liczy około 2500 mieszkańców. Jest siedzibą gminy, zajmującej powierzchnię blisko 18 000 ha, zamieszkałej przez około 6500 osób.
